اپوکسی چیست؟ + با انواع، مزایا و کاربردهای آن آشنا شوید!

اپوکسی یک ماده همه کاره با چسبندگی بسیار بالاست که در صنایع مختلفی از جمله تولیدی، ساخت و ساز، نجاری، ساختمان سازی و … استفاده می‌شود. اپوکسی به دلیل داشتن خاصیت پیوند استثنایی با مواد، مقاومت عالی در برابر مواد شیمیایی و رطوبت و توانایی بسیار خوب دماهای بالا و پایین، انتخابی عالی برای کاربردهای مختلف هنگام پوشش دهی روی سطوح و استفاده به عنوان چسب است. اینکه اپوکسی چیست و چه کاربردهایی در صنایع مختلف دارد، موضوعی است که در این مقاله قصد بررسی آن را داریم.

اپوکسی چیست؟

اپوکسی (epoxy) یک ماده شیمیایی است که می‌تواند در حالت رزینی و با ترکیب با مواد شیمیایی مختلف ساختار خود را تغییر داده و روی سطوح مختلف استفاده شود. اپوکسی دارای خاصیت ضد آب، استحکام بالا در برابر مواد شیمیایی و ساینده و چسبندگی بسیار قوی است. این ماده شیمیایی از اتصالات قوی بین مولکولی تشکیل شده و از همین جهت دوام و استحکام بسیار بالایی دارد. از اپوکسی می‌توان برای تولید چسب، کفپوش، دیوارپوش و … استفاده نمود که هر کدام ویژگی‌های مثبت خود را دارند.

نحوه استفاده ایمن از رزین اپوکسی

هنگام استفاده از رزین اپوکسی، چندین اقدام احتیاطی ایمنی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود.

اولاً، باید از دستکش استفاده کنید تا دستان خود را در برابر قرار گرفتن در معرض رزین و مایعات سخت کننده محافظت کنید. دستکش‌های نیتریل توصیه می‌شوند زیرا بعید است که در تماس با پوست یا رزین واکنش نشان دهند. می‌توان از دستمال مرطوب بچه برای پاک کردن رزینی که با پوست تماس پیدا می‌کند استفاده کرد. هرگونه رزین باقی مانده را می‌توان با آب و صابون پاک کرد. لایه بردار یک گزینه موثر برای پاک کردن است.

باید یک پیش بند پلاستیکی پوشیده شود تا لکه‌های رزین به راحتی پاک شوند. همچنین باید از عینک ایمنی برای محافظت از چشمان خود استفاده کنید. در صورت تماس با چشم، باید به مدت 15 دقیقه مرتباً با آب بشویید و از مالیدن خودداری کنید. در اولین فرصت باید به پزشک مراجعه شود.

در نهایت، اطمینان از تهویه کافی هنگام کار با رزین اپوکسی ضروری است. این کار را می‌توان با باز کردن پنجره‌ها، روشن کردن پنکه سقفی در محل کار یا استفاده از تهویه موضعی یا دودکش انجام داد. در غیر این صورت، اگر نمی‌توانید به سطح تهویه کافی برسید، می‌توانید از ماسک تنفسی استفاده کنید.

معرفی انواع رزین اپوکسی

رزین اپوکسی را می‌توان به دو دسته کلی که شامل: گلیسیدیل و غیر گلیسیدیل‌ها هستند، تقسیم بندی کرد. رزین‌های گلیسیدیل تحت زیرمجموعه‌های گلیسیدیل آمین، گلیسیدیل استر و گلیسیدیل اتر قرار می‌گیرند. رزین‌های غیر گلیسیدیل یا آلیفاتیک هستند یا سیکلو-آلیفاتیک. اپوکسی‌های گلیسیدیل اتر رایج‌ترین نوع مورد استفاده هستند. شناخت انواع اپوکسی برای استفاده و انتخاب آن‌ها در صنایع مختلف اهمیت دارد که در ادامه

نوع رزین اپوکسی	ویژگی ها
رزین‌های اپوکسی بیسفنول	این رزین از طریق واکنش بیسفنول-A در تماس با اپی کلروهیدرین در حضور یک کاتالیزور بازی ساخته می‌شود. از نظر وزن مولکولی، این رزین اپوکسی کمترین وزن مولکولی را دارد.
رزین‌های اپوکسی آلیفاتیک	این نوع رزین‌های اپوکسی یا از طریق اپوکسیداسیون پیوند دوگانه (شامل روغن‌های گیاهی اپوکسید شده و اپوکسیدهای سیکلوآلیفاتیک) یا واکنش با اپی کلروهیدرین (اترها و استرهای گلیسیدیل) تولید می‌شوند. این رزین‌ها دارای محتوای اکسیران بالا، ساختار آلیفاتیک مشخص هستند و در آن‌ها کلر به کار نرفته است. از ویژگی‌های این رزین می‌توان بع ثابت دی الکتریک پایین، مقاومت در برابر آب و هوا و ویسکوزیته پایین اشاره کرد.
رزین‌های اپوکسی نوولاک	این نوع رزین‌ها از طریق تماس و واکنش بین فنل و متانول (فرمالدئید) ساخته می‌شوند. واکنش اپی کلروهیدرین و نوولاک‌ها منجر به ایجاد نوولاک‌هایی با باقیمانده‌های گلیسیدیل از جمله اپوکسی کرزول نوولاک (ECN) یا اپوکسی فنل نوولاک (EPN) می‌شود. این نوع اپوکسی‌ها حاوی حلال یا ترکیبات آلی فرار نیستند و استفاده از آن‌ها بسیار ایمن است. رزین‌های اپوکسی نوولاک قدرت چسبندگی بالایی دارند و محافظت و دوام آن‌ها تضمین شده است.
رزین‌های اپوکسی هالوژنه	این رزین‌های اپوکسی برای خواص ویژه با هم مخلوط می‌شوند تا بتوانند در برابر حرارت مقاومت خوبی داشته باشند و بتوان آن را برای پروژه‌های الکتریکی استفاده نمود. با این حال، تولید و استفاده تجاری از این رزین‌ها به دلیل دمای انتقال حرارت پایین (Tg) و هزینه مرتبط با آن محدود است.
رزین‌های اپوکسی گلیسیدیل‌آمین	این رزین‌های اپوکسی دارای سطوح عملکردی بالایی هستند و از طریق واکنش تماسی بین اپی‌کلروهیدرین و آمین‌های آروماتیک تشکیل می‌شوند.

مزایای اپوکسی و ویژگی‌های آن

آن چیزی که اپوکسی را به یک ماده پرکاربرد در صنایع مختلف تبدیل کرده است، مزایا و نقاط مثبت آن می‌باشد. مزایای اپوکسی فراتر از چسبندگی و امکان استفاده در سطوح و صنایع مختلف است. از جمله مهم‌ترین مزایای این محصول می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

چسبندگی بالا: رزین‌های اپوکسی پیوندهای قوی و با دوامی را با مواد مختلف ایجاد می‌کنند. از این جهت می‌توانند روی فلزات، پلاستیک و بتن‌ها پوشش بسیار عالی و مقاومی را به وجود آورند.
مقاومت شیمیایی عالی: ماده اپوکسی مقاومت شیمیایی بسیار بالایی دارد. از این جهت در برابر اسیدها و مواد قلیایی به خصوص در محیط‌های صنعتی مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهد.
ضد حریق و مقاوم در برابر دماهای بالا: اپوکسی می‌تواند دماهای بالا را به بهترین شکل تحمل کند. ساختار ضد حریق و مقاومت آن در برابر دماهای بالا باعث شده تا به عنوان یک سد دفاعی در برابر حرارت نیز شناخته شود.
عایق الکتریسیته: اپوکسی می‌تواند ساختار عایق الکتریکی بسیار خوبی داشته باشد. از این جهت در کارخانه‌ها و صنایعی که تجهیزات الکتریکی دارند، استفاده از اپوکسی متداول است.
دوام بسیار بالا: اپوکسی به دلیل استحکام و مقاومت عالی در برابر سایش و پارگی می‌تواند گزینه‌ای با دوام برای کاربردهای مختلف باشد. این موضوع آن را به یک انتخاب امن و عالی جهت استفاده تبدیل می‌کند.

آشنایی با کاربرد اپوکسی

کاربرد رزین اپوکسی بسیار متنوع است. از چسب گرفته تا پوشش‌هایی که روی زمین و دیوار قرار می‌گیرند. مزایای اپوکسی و ویژگی‌های مثبت آن‌ها هستند که این محصول را به یک انتخاب عالی جهت استفاده در پروژه‌های مختلف تبدیل می‌کنند. از جمله انواع کاربردهای اپوکسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

1. چسب اپوکسی

چسب اپوکسی در گروه چسب‌های مهندسی قرار می‌گیرد. این چسب می‌تواند برای اتصال قطعات هواپیما، نصب نبشی در وال مش، ساخت چوب گلف و … استفاده شود. همچنین این چسب‌ها امکان چسباندن فلز، شیشه و سنگ را دارند.

2. عایق الکتریکی

اپوکسی معمولا برای ساخت موتورها، ژنراتورها، ترانسفورماتورها، عایق‌ها و بردهای سیم‌کشی چاپی (PWB) استفاده می‌شود. اپوکسی دارای عایق الکتریکی بالایی است و محافظت از قطعات را در برابر اتصال کوتاه ناشی از گرد و غبار و تجمع رطوبت تضمین می‌کنند.

3. کفپوش اپوکسی

کفپوش اپوکسی مقاوم در برابر ضربه، رطوبت و سایش است و می‌تواند بهترین انتخاب برای محیط‌های صنعتی باشد. از کفپوش اپوکسی صنعتی در صنایع شیمیایی، غذایی، آزمایشگاه‌ها، کارخانه‌های تولیدی و از کفپوش اپوکسی پارکینگ در پارکینگ‌های عمومی و خانگی استفاده می‌شود.

4. محافظت از تجهیزات صنعتی

اپوکسی می‌تواند برای محافظت از تجهیزات صنعتی به عنوان یک پوشش محافظ باشد. از مزایای اپوکسی ایجاد مقاومت در برابر رطوبت، ضربه و سایش بوده و از صدمه به ساختار تجهیزات در برابر شرایط خاص آب و هوایی جلوگیری می‌کند.

نتیجه‌گیری

اپوکسی چیست؟ اپوکسی یک ماده شیمیایی با ترکیب مواد هاردنر و رزین است که مزایای بی‌شماری را در صنایع مختلف به همراه دارد. درک مزایای اپوکسی و کاربردهای متنوع آن برای استفاده بهینه از این ماده ضروری است که در این مقاله به آن‌ها اشاره کردیم. فارکوهلدینگ به عنوان بهترین کننده و مجری محصولات بر پایه اپوکسی آماده خدمت رسانی به شما در این زمینه است.